De bekkenbodem
Anatomie en functie bekkenbodem
De bekkenbodem is een spiergroep bestaat uit drie lagen. De bekkenbodem bevindt zich zoals het beschrijft op de bodem van het bekken. Deze spieren lopen van het schaambeen tot aan het stuitje. Bij de vrouw de drie openingen de plasbuis, de vagina en de anus. Bij de man twee openingen de plasbuis en de anus. De bekkenbodem heeft als functie het dragen en ondersteunen van de bovenliggende organen, de blaas en de darm, bij de vrouw ook de baarmoeder. De gehele bekkenbodem heeft een belangrijke functie bij het seksueel functioneren en stabiliseren van het bekken. De bekkenbodem zorgen voor het afsluiten en openen van de plasbuis en anus. De vagina heeft als functie het vrijen en de baren.
Samengevat heeft de bekkenbodem een belangrijke functie in ons dagelijks leven. Als de bekkenbodem dan ook te gespannen staat, of hij is de zwak of hij coördineert niet goed dan kunnen er klachten optreden. Klachten op seksueel gebied, tijdens het plassen of ontlasten, het steunen van de bovenliggende organen of het stabiliseren van het bekken wat pijnklachten kan opleveren.
Stabiliteit, sluiten en openen
De meest oppervlakkige laag van de bekkenbodem bestaat o.a. uit twee sluitspieren. Één daarvan is de anus (m. sfincter ani externus) waarmee de darm wordt afgesloten en andere sluitspier is gelegen in de plasbuis (m. sfincter urethrae externus) waarmee de blaas wordt afgesloten.
De laag die hierboven ligt is het diafragma urogenitale, wat letterlijk scheiding betekent, deze laag ligt aan de voorzijde van het bekkenbodemgebied en heeft een ondersteunende en afscheidende functie tussen het urologisch gebied en de voorzijde van het bekkenbodem.
De diepste laag van de bekkenbodem wordt het diafragma pelvis genoemd met als zeer belangrijke functie het ondersteunen van de bovenliggende organen. Deze diepste spierlaag wordt ook wel de musculus levator ani genoemd en bestaat uit drie delen:
De musculus puborectalis
De musculus pubococcygeus
De musculus iliococcygeus
Seksuele functie van de bekkenbodem
In de meest oppervlakkige laag van de bekkenbodem bevindt zich naast twee sluitspieren nog twee andere spieren die van belang zijn bij de erectie van man en vrouw. Deze spieren zijn de m. bulbospongiosis en de m. ischiocavernosus.
De duur en hardheid van de erectie van zowel man als vrouw zijn afhankelijk van het functioneren van de bekkenbodem.
Nieuwsgierig naar de erectie van de vrouw, luister hier een leuke postcast van Vuile Lakens.
Bekkenbodemonderzoek
De beste manier een indruk te krijgen over de functie van de bekkenbodem is middels een inwendig bekkenbodem-functieonderzoek. Dit onderzoek wordt alleen in goed overleg met u uitgevoerd. Met het inwendig onderzoek kunnen we heel gericht op het functioneren van de bekkenbodemspieren onderzoeken. Het kan zijn dat de bekkenbodem helemaal geen activiteit laat zien, te zwak is of juist te strak gespannen staat of dat de coördinatie (sturing) verminderd is. Ook kunnen in de bekkenbodem pijnpunten (myofasciale triggerpoints) aanwezig zijn. Deze pijnpunten kunnen bijvoorbeeld in relatie staan met aanhoudende buikpijn, pijnklachten in het bekken of aandrangsgevoel voor het ontlasten en plassen.
Bekkenbodem behandeling
Onderdelen van een bekkenfysiotherapeutische behandeling kan zijn:
FES
FES staat voor Functionele Electro Stimulatie. Deze behandelmethode wordt in de bekkenfysiotherapie ingezet wanneer de bekkenbodem niet tot nauwelijks functioneert heeft, het lichaam geen connectie kan maken met de bekkenbodemspier (de bewustwording oftewel awareness van de bekkenbodemspier) of wanneer de spier te gespannen en met andere ontspanningsmethoden het niet lukt om te ontspannen.
Er wordt gebruik gemaakt van een probe om deze behandeltechniek in te zetten. Het woord ‘electro stimulatie’ zegt al dat FES door geleiding van stroom de spiercellen activeren zodat de bekkenbodemspier kan gaan aanspannen en weer ontspannen.
EMG
EMG staat voor electro myogram. Binnen de bekkenfysiotherapie geeft het ons de mogelijkheid om op deze manier een weergave in grafieksvorm te geven van de activiteit van de bekkenbodemspieren. Deze weergave geeft een inzicht over de mate van spanning, vermogen tot aanspannen en ontspannen.
Het meten van de spanning in de bekkenbodemspier gebeurt door middel van een inwendige probe. De bekkenfysiotherapeut zal u helpen met het aanschaffen van deze probe. Helaas wordt deze probe niet vergoed door de zorgverzekeraar. De probe wordt vaginaal of rectaal ingebracht, dan kan de meting plaatsvinden.